Hoe de wereldwijde energietransitie in 2025 verder versnelt. Een overzicht van ontwikkelingen de laatste weken.
Zonne-energie en zonnepanelen: groei, afkoeling én innovatie
Wereldwijd blijft zonne-energie in 2025 een belangrijke motor van de energietransitie. Volgens klimaatdenktank Ember kunnen zon en wind samen de volledige groei van de wereldwijde vraag naar elektriciteit opvangen. Daardoor groeit fossiele stroom voor het eerst niet meer. In de eerste drie kwartalen van 2025 steeg de productie van zonnestroom wereldwijd met 31% (498 TWh). Windenergie groeide met 7,6% (137 TWh). Samen hebben zon en wind nu een aandeel van 17,6% in de wereldwijde elektriciteitsmix. Het aandeel fossiele energie daalde naar 57,1%. Dat laat zien dat schone energie steeds belangrijker wordt.
In Nederland koelt de markt voor nieuwe zonnepanelen juist af. Volgens Tweakers/DNE Research komen er in 2025 ongeveer 164.000 nieuwe installaties bij. Dat is 72% minder dan in recordjaar 2023. Toch blijft Nederland koploper in zonnestroom per inwoner: ongeveer 1.643 Wp per persoon. Nederland (samen met Estland) heeft zijn doel voor 2030 zelfs al gehaald. Dat laat zien dat de grote groei van eerdere jaren nu structureel resultaat oplevert.
Ook op zee gebeurt veel. In 2025 zijn er nieuwe proeven met drijvende zonnepanelen tussen offshore windturbines. Door zon en wind op zee te combineren, kan de netaansluiting beter worden gebruikt en wordt de stroomproductie stabieler. Dit laat zien dat zonne-energie belangrijk blijft, maar dat de focus verschuift van pure groei naar slimme combinaties en integratie.
Grootschalige batterijopslag: de opkomst van de mega-accu
In de afgelopen jaren ging het vooral over het opwekken van energie, maar in 2025 wordt opslag steeds belangrijker. Het jaarlijkse rapport van Energy Storage NL laat zien dat de totale capaciteit van grote batterijen in Nederland dit jaar verdubbelt naar 2,1 GWh. Dat is genoeg om ongeveer 2 miljoen huishoudens één uur van stroom te voorzien. Door lagere prijzen van lithiumbatterijen en betere technologie worden deze systemen steeds aantrekkelijker, en er komen snel meer projecten bij.
In november 2025 gingen twee recordprojecten in gebruik. Bij Lelystad bouwde Engie een batterijpark van 25 MW. In Dronten staat nu het Flevo-BESS-project, met ongeveer 320 MWh de grootste batterij van Nederland. Deze grote batterijen werken als tijdelijke opslag voor groene stroom: ze laden op bij veel zon en wind en leveren stroom terug bij hoge vraag.
In Europa worden nog grotere stappen gezet. In Vilvoorde (België) werd de eerste fase van een batterijproject van 200 MWh opgeleverd, dat later zal groeien naar 800 MWh. Daarmee kan het systeem uiteindelijk genoeg stroom leveren voor zo’n 96.000 huishoudens tijdens piekuren.
Opslag is dringend nodig: in Nederland ging in 2025 al 9,5 PJ (omgerekend 2,65 miljoen MWh) aan wind- en zonnestroom verloren door afschakeling. Ook waren er honderden uren met negatieve stroomprijzen. Energy Storage NL benadrukt daarom dat niet alleen meer batterijen nodig zijn, maar ook andere vormen van opslag, zoals warmte en waterstof. Zonder opslag remt netcongestie de groei van zonne-energie; met opslag wordt zonnestroom juist waardevoller.
Netcongestie en netuitbreiding: druk op het net, druk op de ketel
Eind 2025 is “netcongestie” waarschijnlijk het meest gebruikte woord in de energietransitie. Toezichthouder ACM concludeert dat netbeheerders te langzaam zijn met het invoeren van eerder goedgekeurde flexibiliteitsmaatregelen. Dit zijn bijvoorbeeld afspraken waarbij bedrijven in rustige uren meer stroom mogen gebruiken, het delen van aansluitingen of het teruggeven van ongebruikte capaciteit. Daarom moeten netbeheerders vóór 6 februari 2026 verbeterplannen aanleveren met duidelijke stappen en tijdlijnen.
Tegelijk proberen netbeheerders nieuwe oplossingen uit. Enexis begon in november 2025 met het beperken van het laadvermogen van 2.200 publieke laadpalen tijdens piekuren. Een laadpaal gebruikt namelijk net zoveel stroom als 3 tot 4 huishoudens. Iets langzamer laden in de avond voorkomt grote overbelasting. Gebruikers kunnen in noodgevallen kiezen voor een hogere snelheid, maar meestal betekent het alleen dat de auto wat later vol is.
Uit onderzoek van Netbeheer Nederland blijkt dat tweederde van de Nederlanders de energietransitie wil versnellen en verwacht dat de overheid de leiding neemt. Ongeveer de helft vindt het prima als stroom duurder is in piekuren, om het net te ontlasten.
Minister Sophie Hermans benadrukte in oktober 2025 dat grote investeringen nodig zijn in uitbreiding en slim beheer van het net om de klimaatdoelen voor 2030 te halen. Voor investeerders wordt het daarom steeds belangrijker om in de totale duurzame energie sector te investeren.
Fossiel versus hernieuwbaar: de piek van fossiele stroom komt in zicht
Internationaal is 2025 een belangrijk jaar voor de elektriciteitsmix. Volgens Ember kwam in de eerste helft van 2025 wereldwijd 34,7% van alle stroom uit hernieuwbare bronnen, iets meer dan uit kolen (32,7%). De grootste groei komt van zonne-energie: die steeg in zes maanden met 31%, goed voor 306 TWh extra. Windenergie groeide naar een aandeel van 9,2% van alle stroom. Omdat hernieuwbaar harder groeit dan de vraag, begint fossiele energie terrein te verliezen.
De World Energy Outlook 2025 verwacht dat de vraag naar steenkool en olie rond 2030 gaat pieken, en die naar aardgas rond 2035, zelfs als het huidige beleid hetzelfde blijft. Dat betekent niet dat fossiele energie snel weg is, maar wel dat de overgang naar een hernieuwbaar systeem nu echt is begonnen.
In Nederland zien we een vergelijkbaar beeld. In het derde kwartaal van 2025 was 58% van de stroom hernieuwbaar. Zonder afschakeling van zon en wind was dit ongeveer 61%. Toch verwacht het PBL dat Nederland in 2030 blijft steken rond 60% groene stroom, onder de doelstelling van 70%.
Politiek is er wel breed draagvlak. Volgens de NVDE wil tweederde van de nieuwe Kamerleden de klimaat- en energiedoelen behouden of zelfs aanscherpen. Dat geeft kansen voor nieuwe projecten, maar ook een duidelijk signaal dat beleid, netcapaciteit en uitvoering sneller moeten.
Overheidsmaatregelen en subsidies: de spelregels veranderen mee
De Nederlandse overheid neemt in 2025 opnieuw maatregelen om de energietransitie te versnellen en beter te organiseren. Op 7 oktober 2025 startte een nieuwe SDE++-ronde met een budget van €8 miljard. Deze regeling helpt bedrijven investeren in zonne- en windenergie, groen gas, geothermie en andere duurzame technieken. De subsidie vergoedt alleen het deel van de investering dat nog niet rendabel is.
Nieuw is dat ook bedrijven die hun productie verduurzamen, bijvoorbeeld met elektrische boilers of warmtepompen, subsidie kunnen krijgen. Ook probeert de overheid netcongestie te verminderen. Projecten met verticale zonnepanelen, die meer verspreid over de dag stroom opwekken, en elektrische boilers die vooral buiten piekuren draaien, krijgen extra punten.
Deze maatregelen laten zien dat het beleid zich verplaatst van alleen “subsidies geven voor opwek” naar het bouwen van een complete duurzame energie-infrastructuur.
Financiering van duurzame energie: de energietransitie als investeringskans
In 2025 is duurzame energie volledig doorgedrongen tot de financiële wereld. In de eerste helft van 2025 werd wereldwijd 386 miljard dollar geïnvesteerd in hernieuwbare energieprojecten. Dat is ongeveer 10% meer dan in dezelfde periode in 2024. Opvallend is dat steeds meer geld naar Europa gaat, dankzij ambitieus klimaatbeleid en fondsen zoals RePowerEU.
Grote banken, pensioenfondsen en investeringsfondsen steken steeds vaker geld in zonne- en windparken, waterstofprojecten en batterijrecycling. De Europese Investeringsbank (EIB) verhoogde haar budget voor 2025 naar €100 miljard om groene infrastructuur en innovaties te ondersteunen. Wereldwijd verstrekken ontwikkelingsbanken dit jaar samen 137 miljard dollar aan klimaatfinanciering, waarbij de EIB de grootste speler is.
In Nederland zorgt met het Klimaatfonds, met €35 miljard tot 2030, voor extra investeringen in waterstof, laadpalen en isolatie. Daarnaast groeien nieuwe financieringsvormen, zoals crowdfinancing waarbij platforms als Zonhub investeerders de kans geven om te investeren in duurzame energieprojecten.
