In 2017 zijn in Nederland bijna 75.000 zonnepanelen geïnstalleerd, doordat huishoudens direct investeerden in zonne-energie van een ander dak. Dat is een groei van 70,7 procent ten opzichte van 2016. Nederlandse huishoudens hebben eind 2017 cumulatief voor bijna 40 miljoen euro in collectieve zonne-energieprojecten gestoken. Hierdoor zijn er via crowdfunding meer dan 300 duurzame lokale energiebronnen ontstaan. Zo werken steeds meer Nederlanders zelf aan de energietransitie.
In 2017 is 15,5 miljoen euro ingelegd door Nederlandse huishoudens in collectieve zon, zo blijkt uit onderzoek van ZonnepanelenDelen. Dit zijn zonne-energieprojecten mogelijk gemaakt door directe participatie van huishoudens. Deze projecten zijn gebaseerd op verschillende regelingen – SDE+, postcoderoos (regeling verlaagd tarief) of salderen – waarmee de Nederlandse overheid zonne-energie stimuleert.
Groei collectieve zon
Er zijn afgelopen jaar 70,7 procent meer zonnepanelen gerealiseerd via crowdfunding. De groei in euro’s lag het afgelopen jaar op 15 procent. Daarbij is ook het aantal zonne-energieprojecten gefinancierd via burgerparticipatie sterk opgelopen van 86 projecten in 2016 naar 111 in 2017. In Nederland zijn nu 313 collectieve zonne-energieprojecten ontwikkeld, waarvan enkele zonneparken en voor het eerst een drijvend zonnepark. Veruit de meeste projecten zijn op daken van bijvoorbeeld agrariërs, MKB-bedrijven, zorgvastgoed of scholen.
De impact per gecrowdfunde euro was afgelopen jaar veel groter. Dit komt enerzijds door de kostprijs daling van zonne-energie en anderzijds doordat er veel meer projecten in samenwerking met duurzame banken en fondsen zijn gefinancierd.
Regelingen voor zonnepanelen
Opvallend is de sterke stijging van het aantal postcoderoos-projecten. Bij deze regeling dient men in de postcode nabij het zonne-energieproject te wonen, om van het belastingvoordeel te genieten. Hoewel het aantal postcoderoos-projecten is verdubbeld naar 73 in 2017, blijft de omvang per project gering en de administratieve lasten per project hoog.
De zonne-energieprojecten met SDE+ beschikking, welke alleen aan te vragen is met een grootzakelijke netaansluiting, zijn in omvang gegroeid. Financiering via crowdfunding vult de bestaande financieringsmarkt aan, waardoor meer projecten doorgang vinden. Voorbeelden van projecten met grote omvang zijn De Groene Weuste en Zonnedak Nissan, waarbij burgers en financieringspartijen samen voor het benodigde investeringsbedrag hebben gezorgd. Zo zijn projecten van bijna 15.000 en 10.000 zonnepanelen wél mogelijk gemaakt.
Voordeel voor burgers die participeren in zonnepanelen
Het grote voordeel van zonne-energie is dat de investeringen zich opstapelen in capaciteit. Zo wordt er elk jaar meer zonne-energie opgewekt. Als een PV-systeem eenmaal is geïnstalleerd, dan kan deze tot wel 30 jaar lang mee waarbij er weinig onderhoud nodig is. Slechts de omvormers dienen vervangen te worden halverwege de looptijd.
De werking voor burgers die participeren, is voor de meeste collectieve zonne-energieprojecten hetzelfde als zonnepanelen op eigen dak. Is er in één jaar een hogere stroomproductie, dan is ook de opbrengst van de investering hoger. Datzelfde geldt bij stijgende energieprijzen. Door nu te investeren halen huishoudens extra voordeel bij eventuele energieprijs stijgingen.
Ontwikkelingen collectieve zonne-energie
Er zijn meerdere ontwikkelingen en trends met collectieve zon. We lichten er hier een aantal toe.
- Groeiende behoefte eigen groene stroom bij burgers. Veel burgers willen veel meer zonne-energie, maar zijn simpelweg gelimiteerd door het eigen dak. Het eigen dak ligt al vol of is simpelweg niet geschikt. Terwijl de elektriciteitsvraag stijgt, omdat de duurzame voorlopers overstappen op elektrisch rijden of koken op inductie. De hernieuwbare energiebron die men het liefste ziet groeien in Nederland is zonne-energie. Er is dan ook veel belangstelling om groene stroom op te wekken op een ander dak.
- Vergroten draagvlak. Burgerparticipatie wordt vaker opgenomen als voorwaarde in tenders van de lokale overheid voor het beschikbaar stellen van gronden voor zonneparken. Lokale politici creëren hiermee draagvlak omdat de buurt ook kan profiteren van de lokaal opgewekte energie. Het is eerder aangetoond met windmolens op land dat deze methode goed werkt.
- Crowdfunding is steeds vaker onderdeel van het gestapeld financieren van zonne-energieprojecten. Voor veel huishoudens is het een weloverwogen keuze om de beschikbare middelen op een duurzame wijze in te zetten. Het geïnvesteerde kapitaal maakt een hoger rendement dan op de spaarrekening én men investeert duurzaam.
- Postcoderoos projecten voor zonne-energie slaan aan. De impact van capaciteit is beperkt. Wel zijn er veel meer burgers op deze wijze direct betrokken bij de productie van duurzame energie. Er zijn steeds meer energieleveranciers die postcoderoos-projecten kunnen faciliteren binnen de eigen administratie.
Financieringsplatformen voor zonne-energie
In Nederland zijn er meerdere platformen die zich specialiseren in het financieren van zonne-energieprojecten. Enkele platformen zijn gespecialiseerd in zonne-energie, andere platform zijn breder georiënteerd op alle duurzame energiebronnen. In 2017 is meer dan de helft van investeringen in zonne-energie buiten het eigen huis via ZonnepanelenDelen verlopen.
In 2017 zijn er totaal 5.378 investeringen in zonne-energie genoteerd, verdeeld over tien verschillende crowdfunding platformen en hebben veel lokale energie coöperaties via de eigen website crowdfunding geld opgehaald.
Burgers zorgen op die manier zelf dat de energietransitie wordt versneld. Banken geven zelf aan ongeveer 40% van de zonne-energieprojecten met een SDE+ beschikking niet te kunnen financieren. Met crowdfunding lukt dat wel.
Over het onderzoek
ZonnepanelenDelen voert het onderzoek continue uit. Zij verzamelen in een ‘open source’ document alle collectieve zon projecten. Dit onderzoek is uitgevoerd op basis van openbare informatie en via direct contact met zonne-energieprojectontwikkelaars en lokale energie coöperaties. Bovenstaande data is uitgevoerd met data bekend tot 4 januari 2018.
De data is de meest complete openbare dataset voor collectieve zonne-energieprojecten en is te zien op http://bit.ly/collectievezon. In totaal zijn er 502 zonne-energieprojecten in de verschillende stadia genoteerd; van gefinancierd, ontwikkeld, aangekondigd tot momenteel financiering aan het ophalen. Toevoegingen of correcties worden verwelkomd.
Eerder onderzoek:
