Dynamiek van zonne-energiemarkt verandert

Opslag vaste terugleveringskosten Vandebron logisch gevolg groei zonne-energie

De eerste energieleverancier brengt kosten in rekening voor de verwerking van zonne-energie. Dat voert men in om een betere verhouding te krijgen tussen daadwerkelijke kosten en opbrengsten voor een energieleverancier van klanten met zonnepanelen thuis. Tegelijkertijd is het een prijsprikkel voor huishoudens met zonnepanelen om meer werk te maken van direct stroomverbruik en energieopslag.

We schreven al eerder over veranderingen in de energiemarkt op onze zakelijke kant: zonne-energie beïnvloedt de inkomsten van zonne-energie.

Wat verandert er precies?

Vandebron berekent kosten door via een vaste terugleveringskosten opslag. Deze wordt gestaffeld op basis van de bruto stroom die vanuit de zonnepanelen op het huis aan het net wordt geleverd. Oftewel alle stroomopwek uit de zonnepanelen in de 12-maands periode, minus direct stroomverbruik in het huis.

Groeiende impact van zonne-energie

Zonne-energie is zo hard gegroeid dat het de eigen inkomsten aan het beïnvloeden is. Afgelopen jaar is het vaker dan ooit voorgekomen dat er negatieve energieprijzen waren. Dit gebeurt bij relatief hoge wind- en zonne-energie productie en relatief laag stroomverbruik, voorbeeld een zonnige dag in het weekend. Dit komt enerzijds door de snelle groei van deze duurzame energiebronnen en aan de andere kant omdat de infrastructuur en markt voor flexibiliteit (op/afschalen, energieopslag, groene waterstof etc.) nog niet ver genoeg ontwikkeld is.

De energiemarkt verandert van energieproductie gedreven, naar waarde gedreven. Elektriciteit heeft op bijna ieder moment van de dag, week en jaar een andere waarde. Dat laten energieleveranciers steeds meer terugkomen in hun prijzen, juist omdat de politiek nu achterloopt.

https://twitter.com/BM_Visser/status/1688150482856861696/photo/1

Zonne-energie kostenpost voor energieleverancier

De groene energieleveranciers moeten evengoed stroom afnemen van hun klanten met zonnepanelen en hiervoor de wettelijke terugleververgoeding betalen. Door de politiek zijn energieleveranciers verplicht om enerzijds de salderingsregeling uit te voeren voor kleinverbruikaansluitingen (veelal particulieren en klein MKB) en anderzijds een ‘redelijke’ terugleververgoeding te geven voor zonne-energie. Dat begint steeds duurder te worden en juist onhoudbaar voor de energieleveranciers met de meeste zonnepanelen bezitters in hun bestand. Dit komt door de zogenaamde profiel- en onbalanskosten van zonne-energie die steeds hoger worden.

(hier meer uitleg over de termen profielkosten en onbalanskosten)

Salderingsregeling te succesvol

In de politiek is het al tijden een heet hangijzer, maar iedereen in de energiemarkt weet dat de salderingsregeling in huidige vorm niet langer houdbaar is. Het doel was om zonnepanelen aantrekkelijk te maken voor huishoudens, dat doel is bereikt. Inmiddels is de regeling zo succesvol dat het al enkele jaren uit balans is ten opzichte van de maatschappelijke kosten.

De baten zijn te veel in het voordeel van de particuliere zonnepanelen bezitter uitgeslagen, ten opzichte van de huishoudens die geen zonnepanelen (kunnen) hebben. Net zoals bij de hypotheekrenteaftrek ligt een verandering van de salderingsregeling politiek gevoelig. Toch zijn het nu vooral de energieleveranciers die hier mee moeten omgaan. Om de onbalans tussen huishoudens die wel of geen zonnepanelen hebben weer enigszins recht te trekken is het daarom niet vreemd dat een energieleverancier een extra kostenpost opneemt op haar energierekening.

Prijsprikkel voor direct of uitgesteld verbruik

Dat Vandebron de kosten van ‘overproductie’ bij de eigenaar van zonnepanelen neerlegt is niet gek, de uitvoering lijkt in sommige gevallen wel bijzonder. Want er zijn ook scenario’s waarbij zonnepanelenbezitters netto moeten gaan betalen.

De uitwerking is tweeledig:

De energieleveranciers maken minder verlies/ meer winst en;
de consument heeft een hogere prijsprikkel om het verbruikprofiel te matchen aan het opwekprofiel. Dat kan door midden op de dag wasjes te draaien, of uiteindelijk ook met een thuisbatterij.

Al is dat laatste nog relatief duur en lijken thuisbatterijen ook niet altijd de beste optie voor de maatschappij., want het kan zelfs netcongestie gaan vergroten. De prikkel moet vooral zijn op elektriciteit besparen, minder op uitgesteld elektriciteit verbruiken.

Volgende fase in de energietransitie

De dynamiek binnen het energielandschap verandert door de energietransitie. Doordat de energiemarkt nu meer waarde gedreven is veranderen ook de prikkels:

Net zoals bij andere energiebronnen gaat het soms handig zijn om zonne-energie even uit te zetten. Niks mis mee.
Opwek en verbruik beter aan elkaar te matchen, zoals met de recente ontwikkelingen van dynamische energiecontracten en meer slimme huishoudelijke apparaten.
(Grootschalige) energieopslag in het energiesysteem belangrijker gaat worden.

De steeds verdere elektrificatie zorgt voorlopig nog voor steeds grotere bewegingen in de energieprijzen, vooral omdat de infrastructuur nog moet worden ontwikkeld voor deze nieuwe wereld.

Blijven profiteren van zonne-energie!

Ondanks al de huidige uitdagingen op het stroomnet en de veranderingen in de energiemarkten wordt slechts een zeer klein deel van de energievraag momenteel opgewekt met duurzame energiebronnen in Nederland.

Er ligt dus nog een gigantische opgave voor ons, maar dit zal wel gebeuren op een hobbelige weg met vele uitdagingen. Maar de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs en de eigen doelstellingen van de EU en Nederland zijn duidelijk. Zo snel mogelijk over naar een volledig duurzaam energiesysteem.

Daar zitten we nu nog heel ver vanaf zoals onderstaande plaat laat zien.

Investeringen in de grotere zonne-energieprojecten (naast andere duurzame oplossingen) blijven dus heel hard nodig voor een volledig duurzaam energiesysteem. Zonne-energie is daarbij voorspelbaar, goed te reguleren en goed in te passen. Dat zorgt voor een stabiel en duurzaam rendement. Dat is zo. Dat blijft zo.