Waarom de markt voor energieopslagsystemen gaat exploderen

Over de verschillende verdienmodellen, kenmerken van een energieopslagsysteem, de belangrijkste punten voor investeerders om te letten en het belang van goede financiering.

Energieopslag krijgt een steeds positievere businesscase in Nederland. Met de hoge stroomprijzen, steeds minder capaciteit op het elektriciteitsnet, veranderde wetgeving en de hoge fluctuaties in de stroomprijzen, zijn er steeds meer argumenten om voor een grootschalig batterij-opslagsysteem te kiezen.

investeren in energieopslagsystemen

Batterijen worden veel gebruikt voor de opslag van zonne-energie en komen vaak naast (bestaande) zonne-energiesystemen. In dit artikel bespreken we de markt voor batterij opslag in Nederland en geven we vier concrete modellen hoe er geld kan worden verdiend met energieopslag. En waar jij als investeerder op moet letten.

Positieve ontwikkelingen voor energieopslagsystemen

Er zijn verschillende ontwikkelingen in de energiemarkt die positief ontwikkelen voor de adoptie van energieopslagsystemen. Dat zijn onder andere:

  • Hogere stroomprijzen
  • Minder capaciteit op het elektriciteitsnet
  • Meer congestie op het elektriciteitsnet en de nieuwe rol van congestie service providers
  • Hogere fluctuaties in de stroomprijzen gedurende de dag
  • Dalende prijzen voor energieopslagsystemen
  • (Aankomende) wijzigingen in wetgeving

Explosieve groei van energieopslagsystemen

Het Nederlandse bedrijf Alfen kwam van de week met halfjaarcijfers van de eerste helft van 2023. Daarin stond dat haar energieopslag business unit met 526% groeide .

We zitten nu op het moment dat de markt vanaf een laag niveau zeer hard gaat groeien. Wereldwijd en zeker ook in Nederland. Netbeheerder Tennet meldt 28 GW aan aansluitverzoeken voor batterij opslag. Ter referentie: dat is dus al meer dan het opgesteld vermogen aan zonnepanelen in Nederland. Op moment van schrijven is dat ongeveer 20 GW.

Kostprijs energieopslagsystemen blijft dalen

Net zoals de kostprijs van zonne-energiesystemen hard dalen op de lange termijn, is dit ook zo voor energieopslagsystemen.

“BNEF verwacht dat de batterijprijzen tegen 2027 met meer dan een derde zullen dalen, tot $ 94 per kilowattuur.”. Zie ook onderstaande grafiek van de huidige daling, kleine prijsstijging en de verdere verwachte daling voor de komende jaren.

De verwachting is dat deze technologische trend zich door zet en energieopslagsystemen dus op alle mogelijke manieren beter en goedkoper worden. Juist door de leercurve en de continu groter groeiende markt.

Inkomsten energieopslagsystemen omhoog

Als we over een energieopslagsysteem praten, dan gaat dit in de meeste gevallen over een lithium-ion batterij. We nemen je mee in de verschillende facetten van energieopslagsystemen en de minder voorspelbare inkomsten ten opzichte van bijvoorbeeld een zonne-energieproject.

Onderstaande grafieken laten zien dat er steeds grotere verschillen zitten tussen de dagprijzen op de stroommarkt. Bijvoorbeeld het verschil tussen de stroomprijs om 14:00 en 19:00, waarmee goed gehandeld kan worden met een energieopslagsysteem.

Vier verdienmodellen voor energieopslagsystemen

Er zijn echter meerdere verdienmodellen voor een energieopslagsysteem. Dat zijn:

  • Handel op de elektriciteitsmarkt: spot markten, zoals de Day-ahead en intra-day markten.
  • Reserve op de balanceringsmarkt: om te zorgen het elektriciteitsnet in balans blijft rondom de 50 Hertz.
  • Congestiemarkt: als sommige ‘kruispunten’ overlopen op het elektriciteitsnet, hierop acteren om de ‘druk’ te verlagen.
  • Besparingen in kosten: netaansluiting, transportkosten en energiebelastingen.

En voor sommige organisaties is het puur bittere noodzaak om een grootschalige energieopslagsysteem aan te schaffen, omdat de capaciteit op het elektriciteitsnet zo vol is dat door het gebrek aan elektriciteit de continuïteit van de organisatie ter discussie komt te staan.

Uitgebreidere toelichting op de verdienmodellen van energieopslagsystemen hebben we hier uitgeschreven op de zakelijke kant van onze website.

De hardware van een energieopslagsysteem

Om enig inzicht te geven in de vele factoren bij de selectie van een energieopslagsysteem hebben we de belangrijkste factoren op een rij gezet;

  • Prijs van het energieopslagsysteem.
  • Capaciteit (in beeldspraak; het zwembad).
  • Vermogen (in beeldspraak: de hoeveelheid water per seconde die door de waterslang heen kan).
  • Aantal gegarandeerde cycli (in beeldspraak; hoe vaak het zwembad helemaal vol en leeggepompt kan worden).
  • Degradatie: per jaar en per ingezette cycli.
  • Tot hoever de batterij maximaal ontladen kan worden als percentage van de totale capaciteit. De maximale range van de totale capaciteit dat ideaal kan worden ingezet (Depth of Discharge).
  • Systeemverliezen bij opladen en ontladen (round trip efficiency).
  • De producent (of deze geclassificeerd wordt als TIER 1)
  • Duurzaamheid, door de materialen die in de batterij zitten.
  • De onderhoudsvriendelijkheid van het energieopslagsysteem.
  • De ruimte en energiedichtheid van de batterij is van minder belang doordat er vaak genoeg ruimte is naast het zonnepark of zonnedak (in tegenstelling tot bijvoorbeeld een elektrische auto).

Combinatie tussen hardware, data en software

De uitdaging voor uitbaters van grootschalige energieopslagsystemen is om de juiste markt te kiezen waarop men acteert met de ‘batterijen’. In tegenstelling tot zonnepanelen, die vooral zoveel mogelijk moeten produceren en alleen op afstand uitgezet moeten worden bij langdurig negatieve energieprijzen, is actief handelen met een energieopslagsysteem van groot belang. Omdat met een energieopslagsysteem op verschillende markten geacteerd kan worden is het dus van belang om in te schatten waar de meeste waarde behaald kan worden.

Daarvoor wordt veel rekenkracht ingezet: de verschillende weersvoorspellingen, de prijzen op de verschillende (energie, congestie, balans) markten, het stroomverbruik op locatie en datasets uit het verleden. De toekomst is maar voor beperkte mate voorspelbaar, kan veranderen, en er is ook een ‘schaarste’ aan cycli. Een round trip moet dus wel genoeg opleveren. De ‘operator’ is dus van cruciaal belang om goede inkomsten te behalen uit een energieopslagsysteem. Veelal gebeurt dat op afstand en door gespecialiseerde partijen.

Grote groei voorzien van energieopslagsystemen

Met de marktdata van 2022 wordt duidelijk dat met een optimale strategie zeer hoge inkomsten werden behaald met energieopslagsystemen. In de komende jaren is er een grote groei voorzien van energieopslagsystemen. Niet alleen omdat er winst behaald kan worden, ook om de energietransitie verder te ondersteunen en de uitrol van duurzame energiebronnen te faciliteren. Zodat meer zon-PV capaciteit op dezelfde netaansluiting kan worden gerealiseerd, zodat er meer waarde wordt gecreëerd met een zon-PV systeem, of simpelweg omdat er zo meer economische activiteit in die regio kan worden ontplooid.

Ook hier zijn weer veel kapitaalsinvesteringen nodig en vanuit ZonnepanelenDelen helpen we hier graag mee en we zijn dan ook blij dat we al enkele energieopslagsystemen via ons platform hebben gefinancierd.

Verschillen tussen zonne-energiesystemen en energieopslagsystemen voor investeerders

Wij komen oorspronkelijk uit de zonne-energiemarkt en dus is het ook nuttig om de verschillen in inkomsten en zekerheden en risico-opslag te duiden voor de investeerders op ons platform.

  1. Waar zonnepanelen zeer lang mee gaan en een jaarlijkse degradatie hebben van circa 0,3% per jaar, degradeert een energieopslagsysteem op basis van het aantal cycli die het heeft gemaakt. Bij hoog verbruik van het energieopslagsysteem moet er dus ook sneller worden afgeschreven. Dat betekent ook kortere looptijden van de financiering over het algemeen, of er moeten afspraken gemaakt worden over het aantal cycli per jaar dat ingezet mag worden.
  2. Voor de grote zonne-energieprojecten is er veel zekerheid met betrekking tot de verkregen SDE-subsidie vanuit de overheid. Voor energieopslagsystemen zijn de inkomsten veel minder zeker, immers kan niemand de toekomst voorspellen. Wel is er een redelijk schatting te geven op basis van de groei van duurzame energiebronnen en meer netcongestie.  
  3. Operationeel beheer is veel belangrijker bij een energieopslagsysteem dan bij een zonnepanelensysteem. Het eerste is continu schakelen tussen verschillende markten op basis van heel veel verschillende datapunten. De selectie van de ‘operator’ is dan ook voor cruciaal belang in het uitbaten van het systeem.

Door de hogere fluctuaties van inkomsten, minder zekerheden en snellere afschrijving zijn investeringen in energieopslagsystemen over het algemeen met een lagere ‘loan-to-value’, hogere risico-opslag en met kortere looptijden.

Aan de andere kant laat het juist zien wat voor stabiele en goede inkomstenstroom uit zonne-energieprojecten komen.

Alle investeringen in het duurzame energiesysteem hard nodig

Resumé: Investeringen in energieopslagsystemen zijn een ander soort investering, maar beide zijn hard nodig voor de energietransitie! Wil je op de hoogte worden gebracht bij investeringsmogelijkheden in energieopslagsystemen? Laat je e-mailadres hier achter.