Drijvende zonnepanelen zijn een innovatieve, relatief nieuwe oplossing voor het probleem van ruimtegebrek. Zonne-energie groeit hard, en in een klein land als Nederland moet er daarom goed worden nagedacht om de beschikbare ruimte zo efficiënt mogelijk in te delen. Zo worden er naast zonnedaken en -parken ook zonnepanelen geplaatst op de muren van gebouwen, of bovenop carports. In deze blog bespreken we de ontwikkelingen en de voor- en nadelen van zonnepanelen op water.
Groeiende populariteit drijvende zonnepanelen
Hoewel de techniek voor zonne-energie al een tijd bestaat en ook de eerste commerciële zonneparken al in de jaren ‘80 werden gebouwd, zijn drijvende zonnepanelen nog een relatief nieuwe ontwikkeling. Pas in 2007 werd het eerste zonnepark op water geïnstalleerd in Japan. Sindsdien is het steeds sneller gegaan, eerst vooral in Aziatische landen zoals Japan, Zuid-Korea en China. In 2022 was de Aziatisch-Pacifische markt goed voor 90% van de drijvende zonne-energie projecten. Maar nu wordt deze vorm van zonne-energie ook steeds populairder in Europa en Nederland, en de ambitie is groot.
Grafiek door RCraig09 op Wikipedia, data: bron
In Europa is nu voor 150 megawattpiek geïnstalleerd vermogen aan drijvende zonnepanelen. Voor 2031 wordt verwacht dat Nederland 1,44 gigawattpiek aan drijvende zonneparken zal hebben geïnstalleerd. Dat is dus bijna 10 keer zo veel als nu in heel Europa ligt. Het Platform Offshore Solar (POS) stelt zelfs het doel te hebben van 3GW in 2030 op open zee tussen de windmolens. Deze snelle groei is goed te begrijpen als je weet dat zonnepanelen op water een paar zeer interessante voordelen hebben ten opzichte van zonnepanelen op land.
Geen landverbruik
Het grootste voordeel van drijvende zonnepanelen is vooral dat het hierdoor mogelijk is om duurzame energie op te wekken op plekken waar dat hiervoor niet kon, en dat er zo kostbare ruimte op land bespaard blijft. Vooral op irrigatie- en stuwdammeren, zand-winplassen en drinkwaterreservoirs kan zo goed dubbel gebruik gemaakt worden van ruimte. Juist voor een klein en dichtbevolkt land als Nederland is het daarom een erg aantrekkelijke optie, en het feit dat Azië dichtbevolkt is zal daarom ook hebben bijgedragen aan het succes daar.
Drijvende zonnepanelen efficiënter
Naarmate zonnepanelen warmer worden, verliezen ze ook iets van hun efficiëntie. Vaak wordt er daarom in de lentemaanden meer elektriciteit opgewekt dan in de zomer, ook al zijn de zomermaanden over het algemeen zonniger. Als zonnepanelen op het water liggen, kan dit verkoelend werken en ervoor zorgen dat de panelen tot 10% meer stroom produceren.
Daarnaast is het ook makkelijker voor drijvende zonnepanelen om mee te bewegen met de zon. Omdat ze niet vastzitten aan de grond, behalve met een anker aan de bodem, is het vrij makkelijk om ze te kunnen laten meedraaien met de stand van de zon. Hierdoor kunnen ze tot 35% meer elektriciteit opwekken.
Risico’s en nadelen
Naast de voordelen die drijvende zonnepanelen bieden kunnen er ook wat nadelen en risico’s aan dit type zonneparken zitten.
Zo kan de installatie complexer worden als de panelen in erg diep water worden geplaatst. Ze bestaan nog niet op grote schaal, maar vooral bij zonneparken op zee zou dit de installatie moeilijk maken. Bovendien moet er bij zonnepanelen op zee ook beter rekening worden gehouden met de kans op stormen. De drijfinstallatie, kabels en de panelen zelf moeten goed bestand kunnen zijn tegen hoge golven en veel wind. Voor installaties op meren is dit minder een probleem.
Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar het effect van de verminderde hoeveelheid licht die het wateroppervlak raakt. Er worden namelijk vragen gesteld over of dit de ecosystemen in dit soort wateren kan aantasten. Omdat drijvende zonneparken zo’n relatief nieuw concept zijn is daar nog geen zekerheid over, maar er kan wel rekening mee worden gehouden bij de bouw. Zo kan er gebruik gemaakt worden van extra licht doorlatende zonnepanelen, zodat zoveel mogelijk licht het water nog wel raakt. Ook kunnen de panelen iets verder uit elkaar worden geplaatst, zodat ertussen ook nog licht kan komen en er geen groot donker vlak op het water komt te liggen.
Ten slotte kunnen vogels ook voor hoofdpijn zorgen bij het onderhouden van drijvende zonnepanelen. Een eilandje van zonnepanelen, midden op zee of in een meer is een aantrekkelijke rustplaats. Je kunt je wel voorstellen hoe die panelen er dan na een aantal maanden uit zullen zien. Drijvende zonnepanelen zullen dus waarschijnlijk wat vaker schoongemaakt moeten worden.
Voorbeelden drijvende zonneparken
Om een beeld te krijgen bij drijvende zonnepanelen geven we hier ook wat mooie voorbeelden:
- Zonnepark Sekdoornse Plas. Groenleven in samenwerking met Blauwvinger energie financierden dit zonnepark deels op ZonnepanelenDelen. Destijds was dit het grootste drijvende zonnepark van Europa.
- Zonnepark Sellingen: het huidige grootste drijvende zonnepark van Europa dobbert ook in Nederland.
- Een drijvend zonnepark dat meedraait met de zon (een van de eerste en grootste) ligt bij waterzuiveringsbedrijf Evides in Rotterdam. Nog meer bewijs dat de ontwikkeling van drijvende zonnepanelen hard gaat in Nederland.
- Drijvend zonnepark in de vorm van bloesem in Zuid-Korea. Een mooi voorbeeld van hoe het anders kan.
- Dezhou Dingzhuang floating solar farm in China: het grootste drijvende zonnepark ter wereld, 320 MW drijvend zonnepark bovenop een fish farm.
Het is duidelijk dat er grote stappen worden gemaakt met het ontwikkelen en bouwen van drijvende zonneparken. Tot nu toe zijn de meeste grootschalige projecten vooral op stuwmeren en andere zoetwaterreservoirs gerealiseerd, maar er worden voor de toekomst al plannen gemaakt om dit soort projecten ook op de open zee te gaan realiseren. De RVO heeft ook een pagina met goed overzicht van de voortgang en onderzoeken die gaande zijn op het gebied van drijvende zonnepanelen. Wij houden de ontwikkelingen in ieder geval met veel belangstelling in de gaten.
Ook geïnteresseerd in zonne-energie in alle soorten en maten? Investeer in één van onze zonne-energie projecten! Van solar carports en drijvende zonneparken tot ‘normale’ commerciële zonnedaken en zonneparken. Bekijk al onze projecten hier.
