Hoe hard gaat zonne-energie groeien in Nederland? Dat ligt óók aan de politiek en dus aan jouw stem als kiezer. Zonne-energie in Nederland heeft een flinke spurt gemaakt. De salderingsregeling en de SDE-subsidies waren effectief en hebben gezorgd voor veel meer zonne-energie. De zonnepanelen op eigen huis gaf vele huishoudens ook voor het eerst inzicht en gevoel bij het stroomverbruik en -opwek. Echter, waar er nu 20GW opgesteld vermogen aan zonne-energie in Nederland staat, voorspellen de netbeheerders dat dit in 2050 uitkomt op 100 tot 160 GW. Daar liggen verschillende factoren aan ten grondslag, onder andere hoe de techniek en de prijs van zonne-energie zich ontwikkelt maar ook is het een politieke keuze hoe groot en hoe snel de rol van zonne-energie groeit. We lopen de verkiezingsprogramma’s na van de vijf grootste politieke partijen volgens de laatste peilingen (VVD, NSC, GL-PVDA, PVV en BBB). In de peilingen zijn deze programma’s goed voor ongeveer 2/3de van de tweede kamer.
Grote steun voor uitrol zonne-energie
Onderzoek na onderzoek laat zien dat zonne-energie de energiesoort is dat de meeste steun krijgt voor verdere groei. Dat zie je ook terug in alle verkiezingsprogramma’s. Het is echter nogal verschillend hoe de uitrol daarvan wordt gefaciliteerd.
Daling kostprijs zonne-energie
De leercurve van zonne-energie blijft voortduren en zorgt voor continu lagere prijzen voor het opwekken van zonne-energie. Daar heeft de Nederlandse politiek zelf nihil invloed op, want dat wordt vooral gestimuleerd door steeds grotere uitrol van zonne-energie wereldwijd. Maar met de consequenties van die prijsdaling moet men natuurlijk wel goed rekening houden.
De politieke keuzes voor zonne-energie
De politieke keuzes voor het stimuleren of juist afremmen van zonne-energie zitten in veel verschillende hoeken van het politieke spectrum:
- De mate van ondersteuning van zonne-energie ten opzichte van andere CO2-vrije energietechnieken.
- Via welke doelgroepen (huishoudens, zakelijk vastgoed of land/water) regelingen worden opgezet.
- Via welke wijze (particulier, zakelijke markt of coöperaties) men gebruik kan maken van regelingen en subsidies.
- Via welke techniek (zon op land, zon op dak of zon op water en de verhoudingen daartussen), waarbij ook de impact op de ruimtelijke ordening wordt meegewogen.
- De werking en budgetten van de verschillende regelingen en subsidies ter stimulering van zonne-energie in Nederland (salderingsregeling, SCE-subsidie, SDE-subsidie, BOSA-regeling, EIA en DUMAVA-subsidie)
- De combinatie met andere technologieën zoals bijvoorbeeld energieopslagsystemen. Hoe meer batterijen ook ondersteuning krijgen, hoe meer zonne-energie er opgewekt kan worden in het totale energiesysteem.
En daarmee natuurlijk ook als onderdeel van de grotere energie ‘puzzel’ en de belangen van de verschillende waarden:
- De energiezekerheid
- De energie onafhankelijkheid
- De prijs van energie en de infrastructuur van het energiesysteem.
Zonne-energie in verkiezingsprogramma 2023
Het valt ons op dat eigenlijk alle partijen positief tegenover zonne-energie staan. Echter is er veel verschil in de snelheid, de mate van stimulering en op welke plekken er ruimte is voor opwek van zonne-energie. Welke politieke kleur het ook wordt na de verkiezingen in november. Het opgesteld vermogen van zonne-energie blijft groeien in Nederland. Hoe hard? Dat ligt mede aan jouw stem.
Hieronder een zeer korte weergave wat er over zonnepanelen of zonne-energie staat vermeld in de verschillende tweede kamer verkiezingsprogramma’s 2023 (van de vijf partijen die momenteel het hoogst staan in de peilingen).
VVD
https://www.vvd.nl/wp-content/uploads/2023/09/Verkiezingsprogramma-VVD-2023-2027.pdf
We stimuleren zonne-energie bij huishoudens en ondernemers. We zorgen dat het aantrekkelijk blijft voor huishoudens en ondernemers om zonnepanelen op je eigen dak
te leggen. We leggen zoveel mogelijk zonnepanelen op daken van huizen en industriële gebouwen. Ook integreren we zonnepanelen binnen windparken op zee. Op die manier worden elektriciteitskabels vanaf zee meer benut.
We maken het makkelijker om energiecoöperaties te starten. Dit doen we door wet- en regelgeving eenvoudiger te maken. Door energiecoöperaties op te zetten komt er meer draagvlak voor lokale energie
We maken de verduurzaming van huizen zo makkelijk mogelijk. Daarom blijven we inzetten
op de praktische weg die we zijn ingeslagen. We zetten in op isolatie, zonnepanelen op het dak, hybride warmtepompen en groen gas. Door deze aanpak blijven de benodigde aanpassingen aan huizen zo beperkt mogelijk. Deze aanpak zetten we ook na 2030 door
NSC
…in de Cobbens Rede staat duidelijk beschreven hoe de hoogste klimaatsubsidies terechtkomen bij de hoogste inkomens. Denk hierbij aan de belastingkortingen op elektrisch rijden en de voordelen van zonnepanelen. De laagste inkomens hebben vooral te maken met prikkels door fors stijgende energiebelastingen. Dat is natuurlijk precies verkeerd om.
Nu we hoe dan ook een energietransitie doormaken, is het van belang de zekerheid op de lange termijn wel te verankeren. Daarbij moet ook tijdens de transitie die zekerheid veel beter geborgd worden: op dit moment kun je namelijk op veel plekken al geen nieuwe elektriciteitsaansluiting krijgen. De huidige grote verbouwingen vragen simpelweg meer planning op rijksniveau en soms zelfs samen met buurlanden of in EU-verband. De vraag over energiezekerheid, betaalbare energie en voedselzekerheid, in tijden dat we niet overal vandaan kunnen importeren en de betaalbaarheid van voedsel onder druk staat, moet duidelijk beantwoord worden.
Gl-PVDA
https://groenlinkspvda.nl/wp-content/uploads/2023/09/GL-PvdA-VKP-Ongenummerd-189.pdf
Inspirerend zijn ook groepen burgers die zich verenigen en zeggenschap claimen. Denk aan al die energiecoöperaties die hun eigen wind- of zonne-energie opwekken.
Een groene industriepolitiek betekent opbouw, ombouw en afbouw van bepaalde sectoren. We bouwen een Nederlandse en Europese economie op die sterk is in de maakindustrie en hoogwaardige technologie. We investeren daarom in vakmanschap en technologisch onderwijs. Zo verstevigen we de marktpositie van onze bedrijven binnen Europa en maken we deze toekomstbestendig. Dat verkleint ook de afhankelijkheid van andere landen voor de productie van onmisbare producten, zoals zonnepanelen, medicijnen en chips
Zonnepanelen voor iedereen. Wij willen dat iedereen van de voordelen van zonnepanelen kan genieten. We maken extra middelen vrij om te investeren in zonnepanelen op daken van huurwoningen en koopwoningen van mensen met een laag inkomen. Dat leidt direct tot een verlaging van de energierekening. Woningcorporaties doen dat voor hun woningen binnen afzienbare tijd en bij koopwoningen gaan de gemeenten mensen actief benaderen om dit te doen. Pas wanneer mensen met lage of middeninkomens ook kunnen profiteren van zonnepanelen, is het verstandig om de salderingsregeling af te bouwen. We zorgen er daarbij voor dat mensen met zonnepanelen hun investeringen binnen een redelijke termijn terugverdienen, zodat zelf investeren in zonnepanelen altijd aantrekkelijk blijft. Zonnepanelen komen op de lijst met verplichte energiebesparende maatregelen
voor eigenaren van grote gebouwen. De overheid geeft het goede voorbeeld en legt zonnepanelen op daken van publieke en semi-publieke organisaties die daarvoor geschikt zijn, waaronder scholen, sportverenigingen en buurthuizen.
Stimulering energiecoöperaties. Het streefdoel uit het Klimaatakkoord van minimaal 50%
lokaal eigendom van hernieuwbare elektriciteit op land wordt een verplichting. Obstakels voor de oprichting van energiecoöperaties nemen we weg. Dit doen we onder andere door: subsidies voor energiecoöperaties te verbreden van de opwek van elektriciteit naar andere energie-gerelateerde activiteiten, energiecoöperaties fiscaal gunstig te behandelen en ze een plek te geven in relevante wetgeving en beleidsplannen en door energiecoöperaties aandacht te geven bij aanbestedingen en tenders vanuit de overheid. Ook gaan gemeenten proactiever helpen bij de oprichting en opschaling van energiecoöperaties, bijvoorbeeld met opstartsubsidies bij projecten waar ook inwoners die niet willen of kunnen deelnemen in de energiecoöperatie van profiteren. Bij nieuwe projecten voor windmolens en zonnepanelen krijgen omwonenden en lokale voorzieningen de mogelijkheid om mee te profiteren van de opbrengsten. Private ontwikkelaars worden verplicht om omwonenden de kans te
geven mee te investeren. Wanneer de kosten te hoog zijn voor deelname wordt een fonds opgericht die renteloze leningen aanbiedt.
In het bouwbesluit wordt opgenomen dat nieuwbouw altijd wordt voorzien van zonnepanelen en/of groene daken
PVV
https://www.pvv.nl/images/2023/PVV-Verkiezingsprogramma-2023.pdf
Geen windturbines, geen zonneparken
Salderingsregeling zonnepanelen in stand houden
SDE++ en andere klimaatsubsidies schrappen.
BBB
https://boerburgerbeweging.nl/wp-content/uploads/2023/10/BBB_VERKIEZINGSPROGRAMMA_NOV2023_DEF-1.pdf
We willen burgers en ondernemers actief betrekken bij de verduurzaming. Dit kan bijvoorbeeld door het oprichten van lokale energiecoöperaties, waar burgers gezamenlijk investeren in duurzame warmte en koude projecten, zon op dak initiatieven, buurtbatterij etc.
We bevorderen zonne-energie (bij voorkeur op daken van gebouwen maar denk ook aan panelen als onderdeel van geluidschermen langs de weg en in ramen).
We willen de voorgestelde afbouw van de salderingsregeling zonne-energie tot tenminste 2030 opschorten en tot 5 miljoen huishoudens hun zonnepanelen hebben terugverdiend. In ons land wordt nu minder dan 10% van de voor zonnepanelen geschikte daken gebruikt.
De panelenbezitters, particulier en klein zakelijk, worden in de gelegenheid gesteld hun terugleveringen stroom ter beschikking te stellen aan andere particulieren en klein zakelijk gebruikers.
We zetten in op lokale energieopwekking en gebruik door boeren, burgers en bedrijven door het decentraliseren van de opwekking, opslag en de distributie van duurzame energie.
Photo by Michael Fousert on Unsplash
