Zonneparken realiseren gebeurt met steeds meer draagvlak
Zonnepark ontwikkelaars dragen veel bij aan de benodigde energietransitie in Nederland. Dit gebeurt op land. Land is schaars en dus weegt het gebruik steeds zwaarder. Weet echter dat de meeste zonneparken worden gerealiseerd op braakliggende terreinen, dat zonneparken de biodiversiteit bijna altijd vergroten en dat er afgelopen jaren veel meer aandacht is gegaan naar de omgeving. De projectontwikkelaars snappen dat de lange termijn groei van ‘zon op land’ alleen kan als dat binnen de juiste kaders gebeurt. In dit blog lichten we de vele ontwikkelingen toe bij zonneparken.
Ook zon op dak is nodig. Alle daken moeten sowieso vol komen te liggen met zonnepanelen. Daar moeten we hard aan werken en dit wordt ook binnenkort vanuit EU-wetgeving verplicht voor nieuwe en bestaande gebouwen. We redden het echter niet met alleen zon op dak. Op de juiste wijze en op de juiste plekken zonneparken realiseren blijft nodig voor onze klimaatdoelstellingen. De volgorde waarin dat gebeurt maakt dan echter niet uit.
Volwassen markt met alle stakeholders
De markt voor zonneparken is volwassen. Dat betekent dat er grote ontwikkelaars over zijn die zeer gedegen te werk gaan. Zij hebben al veel ervaring en weten wat en wie erbij komt kijken om een zonnepark te realiseren. Er zijn veel verschillende partijen betrokken bij de ontwikkeling en realisatie van zonneparken.
Deze volwassen markt brengt ook verantwoordelijkheden met zich mee. Zo is het belangrijk dat alle stakeholders (omwonenden, lokale overheid, projectpartijen, grondeigenaren) betrokken worden bij het proces en dat er rekening wordt gehouden met de verschillende belangen.
Lange doorlooptijd van ontwikkelen zonneparken
De realisatie van een zonnepark is een complex proces met een lange doorlooptijd. Er zijn veel verschillende stappen die moeten worden genomen; van het vinden van een geschikte locatie, verkrijgen van een netaansluiting, tot het verkrijgen van de benodigde vergunningen en vervolgens de overheidssubsidie. Dan vervolgens dit uitwerken, de juiste offertes binnen krijgen en het financieren. Om vervolgens pas aan de fysieke arbeid over te kunnen gaan en het zonne-energieproject daadwerkelijk te bouwen.
Dat heeft impact op meerdere manieren: Wat drie à vier jaar via nieuw beleid besloten is op het gebied van het realiseren van zonneparken zien we nu terug in uitgevoerde projecten. Wat nu besloten wordt over zonneparken zien we pas over een paar jaar terug bij dan gerealiseerde zonneparken. Dat is goed om te beseffen bij het beoordelen van zonnepark ontwikkelaars. De doorlooptijden zijn lang en wat nu opgeleverd wordt, is soms al 7 jaar geleden gestart, met het kader van destijds.
Veel verbeteringen vastgelegd in vergunning en in code zon op land
In de afgelopen jaren zijn er veel verbeteringen doorgevoerd in de realisatie van zonneparken. Dit is tweeledig; vanuit de (lokale) overheid zijn er meer vereisten waaraan zonneparken moeten voldoen om binnen de gemeente een zonnepark te realiseren, en de sector heeft via HollandSolar en heel veel natuurorganisaties een code geschreven voor ‘zon op land’, waarin de uitgangspunten staan voor realisatie van grondgebonden zonne-energieprojecten.
Deze verbeteringen zorgen ervoor dat er meer aandacht wordt besteed aan de natuur en de omgeving, zowel op het vlak van procesparticipatie als door middel van financiële participatie.
Veel aandacht naar biodiversiteit
Er wordt steeds meer aandacht besteed aan de biodiversiteit in en rond zonneparken. Dat begint met een uitgebreid rapport over de natuurlijke omgeving waarin het zonnepark gerealiseerd wordt.
Tevens is de plek waar deze gerealiseerd wordt van belang: welke bijdrage het zonnepark kan leveren voor het vergroten van de biodiversiteit en verbeteren van de kwaliteit van de grond.
Zo worden er steeds vaker bloemenmengsels ingezaaid onder de zonnepanelen en worden er nestkasten geplaatst voor vogels. Wordt er veelal gekozen voor grazers die het gras kort houden of wordt het maaien juist uitgesteld vanwege de weidevogels die er broeden. Daarnaast kunnen in de struweelhagen en paddenpoelen veel diersoorten gevestigd worden.
Deze maatregelen dragen bij aan een vergroting van de biodiversiteit en maken zonneparken veelal ook aantrekkelijker voor omwonenden.
“Natuurinclusief zon-op-land” in de SDE++
Komend jaar is er in de overheidssubsidie rekening gehouden met de kosten die projectontwikkelaars hebben voor natuurontwikkeling. Want in de competitieve Nederlandse markt zou dat dubbel gebruik van het land voor natuurinclusief én duurzame energieproductie ten onder kunnen gaan omdat het simpelweg te duur is om beide te doen. De overheid ziet dat ook en heeft dus een extra vergoeding voor natuurinclusieve zonneparken. Die vervolgens natuurlijk wel aan alle voorwaarden moeten voldoen.
Deze SDE++ subsidie maakt het aantrekkelijker om te investeren in zonneparken en draagt bij aan de ontwikkeling van de markt.
Lokale omgeving die financieel participeert
Het is een vereiste om de omgeving te betrekken bij de ontwikkeling van zonneparken. Dit gebeurt veelal in verschillende fases. Veelal begint het met het beleidskader van de lokale gemeente die een aantal vereisten kan bevatten om binnen de gemeentelijke grenzen een zonnepark te realiseren. In de eerste verkennende fase start men met procesparticipatie waarbij omwonenden terugkoppeling en zienswijzen kunnen leveren op de plannen. Dat kan gaan over het legplan, welke natuurelementen het meest belangrijk zijn om op te nemen in het zonnepark of hoe de zichtslijnen op het zonnepark het beste kunnen worden aangepakt.
Vervolgens na realisatie en als de meeste projectrisico’s uit het project B.V. zijn, worden omwonenden aangeboden om financieel te participeren in het zonnepark.
Omwonenden zijn geen ondernemers en het is dan ook goed om de financiële risico’s voor de omwonenden dan ook maximaal te reduceren. Dat gebeurt door in de laatste fases van het realiseren van het project dit aan te bieden via obligaties van de project B.V. Als obligatiehouder zijn de rechten en plichten heel duidelijk en staat de vergoeding vast.
Dit draagt bij aan het draagvlak voor zonneparken en zorgt ervoor dat de lokale omgeving profiteert van de voordelen van zonne-energie.
Energieopslag bij het zonnepark wordt standaard
Zonne-energie is op lange termijn zeer voorspelbaar, op de korte termijn zijn de pieken en dalen natuurlijk afhankelijk van de zonnekracht en het weer van dat moment. Daarom is energieopslag naast het zonnepark de standaard aan het worden. Enerzijds door de gedaalde prijzen voor energieopslagsystemen, aan de andere kant omdat de prijs van zonne-energie steeds verder beïnvloed wordt door zonne-energie.
Energieopslagsystemen zorgen voor een betere spreiding van de aflevering aan het net en creëren zo dus extra waarde (naast nog de andere verdienmodellen van energieopslagsystemen).
Beveiliging en preventie bij zonneparken
De laatste jaren heeft niet alleen ProRail last van koperdiefstal, ook veel zonneparken hebben er mee te maken. Dat zorgt ervoor dat verzekeraars ook meer eisen gaan stellen om verzekerd te blijven. Dat zit op meerdere vlakken naast de maatregelen die er al waren zoals omhekken en camera’s:
- De kabels zo goed mogelijk wegwerken, door bijvoorbeeld bij zonneparken dat in de grond weg te werken.
- Aanscherpen beveiligingsplan met bijvoorbeeld het verlagen van de responsetijd.
Zodat er minder diefstal gaat zijn, en dus ook de verzekeringspremie zo laag mogelijk blijft.
Met verantwoorde zonneparken de energietransitie verder brengen
De realisatie van meer en meer zonneparken is een belangrijk onderdeel in de energietransitie.
Door een open en transparant dialoog te voeren met alle stakeholders, kunnen we ervoor zorgen dat zonneparken op een verantwoorde manier worden gerealiseerd en dat iedereen profiteert van de voordelen van zonne-energie.
